11 stycznia 2023 roku uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Opocznie wraz z nauczycielkami chemii uczestniczyli w czwartym wykładzie Akademii Ciekawej Chemii Uniwersytetu Łódzkiego. Wykład na temat „Struktura cząsteczek chemicznych- od atomu do makromolekuł” przedstawił prof. dr hab. Marcin Palusiak.
Prof. dr hab. Marcin Palusiak w roku 2001 ukończył studia chemiczne na Wydziale Chemii i Fizyki Uniwersytetu Łódzkiego. W tym samym roku został asystentem w Katedrze Krystalografii (obecnie prowadzonej przez niego Katedrze Chemii Teoretycznej i Strukturalnej). Cztery lata później obronił pracę doktorską w dziedzinie chemii strukturalnej. W 2010 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego – specjalność fizyczna chemia organiczna, a w 2011 profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Łódzkiego. W roku 2018 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadał mu tytuł naukowy profesora nauk chemicznych. Odbył staże naukowe w kilku ośrodkach badawczych w kraju i za granicą, m.in. w Uniwersytecie Warszawskim, Instytucie Chemii Obliczeniowej w Gironie, Uniwersytecie w Ratyzbonie oraz Uniwersytecie w Amsterdamie (VU). Jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół tematyki związanej z naturą wiązania chemicznego, słabymi oddziaływaniami wewnątrz i międzycząsteczkowymi, analizą topologiczną rozkładu gęstości elektronowej, efektami P-elektronowymi oraz aromatycznością. W swoich badaniach stosuje metody obliczeniowe bazujące na teorii kwantowo-chemicznej oraz techniki dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego w kryształach związków organicznych i metaloorganicznych. Jest autorem lub współautorem ponad 100 publikacji naukowych opublikowanych w pismach o zasięgu międzynarodowym oraz licznych wystąpień konferencyjnych w kraju i za granicą.
Wykład pozwolił zapoznać się z podstawowymi aspektami współczesnej chemii strukturalnej. Na wstępie wprowadzone było pojęcie atomu – indywiduum, na które składa się zestaw cząstek elementarnych. Kolejnym elementem był opis wiązania chemicznego, jako formy oddziaływania łączącego atomy w cząsteczki. Prelegent omówił oddziaływania międzycząsteczkowe, które wpływają na strukturę makromolekuł (np. na strukturę drugorzędową białek) i kryształów molekularnych.
Istotną część wykładu stanowiło przedstawienie możliwości współczesnej chemii strukturalnej. Poznaliśmy metody eksperymentalne oraz obliczeniowe pozwalające uzyskać informację o budowie cząsteczek. Zaprezentowane były techniki dyfrakcji promieniowania X w kryształach, w tym badania wykorzystujące synchrotrony – jedne z największych konstrukcji budowanych przez człowieka – oraz lasery RTG. Przedstawione były również możliwości współczesnej chemii obliczeniowej wykorzystującej komputery dużej mocy obliczeniowej.
Wykład był ilustrowany wizualizacją wyników analizy rentgenograficznej oraz modelowania molekularnego.
Część eksperymentalną przeprowadziły studentki UŁ należące do Studenckiego Koła Naukowego „Orbital”. Ze względu na czasochłonne doświadczenia pokazy rozpoczęły się przed wykładem a zakończyły podsumowaniem i pokazami po części teoretycznej. Przeprowadzono eksperymenty chemiczne:
• „Złoty deszcz”, czyli synteza jodku ołowiu (II) z azotanu(V) ołowiu (II) i jodku sodu z użyciem łaźni parowej.
• Krystalizacja elektrolityczna.
• „Chemiczny ogród”.
Studentki przygotowały również pokaz minerałów takich jak: ametyst, gips, piryt, kwarc, kalcyt, sól kamienna (niebieska) oraz kryształów: cukru i grafitu.
Członkowie koła „Orbital” zapoznali zebranych z pracą młodego krystalografa.
Zachęcamy do obejrzenia zdjęć z opisem dotyczącym doświadczeń oraz do zapoznania się ze slajdami z wykładu
Nauczycielki chemii: Emila Grochulska i Renata Sijer.